Bệnh Addison trên chó

Bệnh lý Addison, hay còn gọi là suy chức năng vỏ thượng thận nguyên phát, xảy ra khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ cortisol và aldosterone. Aldosterone là hormone điều hòa cân bằng điện giải natri và kali trong cơ thể.

Nguyên Nhân

• Miễn dịch tự thân: Hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tuyến thượng thận.
• Nhiễm trùng: Ví dụ như viêm tuyến thượng thận do nấm.
• Chấn thương: Chấn thương vùng bụng có thể ảnh hưởng đến tuyến thượng thận.
• Ung thư: Ung thư tuyến thượng thận.

Tỷ lệ mắc bệnh và giống chó thường gặp

• Tỷ lệ mắc bệnh: Ước tính khoảng 0.1% ở chó.
• Độ tuổi: Thường gặp ở chó trẻ tuổi và trung niên (3-7 tuổi).
• Giống chó thường gặp: Poodle Standard, Bearded Collie, West Highland White Terrier, Nova Scotia Duck Tolling Retriever.

Triệu chứng lâm sàng

• Toàn thân: Yếu, mệt mỏi, sụt cân, chậm lớn.
• Tiêu hóa: Chán ăn, nôn mửa, tiêu chảy.
• Thần kinh: Run rẩy, co giật, thay đổi hành vi.
• Tim mạch: Nhịp tim chậm, hạ huyết áp.
• Khác: Đau bụng, mất nước, tăng sắc tố da.

Việc phát hiện sớm bệnh Addison là một thách thức vì những thú bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào của bệnh trong các xét nghiệm cận lâm sàng ban đầu.

Chẩn đoán

• Xét nghiệm máu: Giảm natri máu (hyponatremia), tăng kali máu (hyperkalemia), giảm chloride máu, tăng BUN, giảm glucose máu.

25%-30% thú bệnh Addison có mức điện giải bình thường khi chẩn đoán.

• Xét nghiệm kích thích ACTH: Đây là xét nghiệm chẩn đoán chính.

Điều trị

• Bổ sung hormone:
  
  • Mineralocorticoids (fludrocortisone): Bổ sung aldosterone.
  • Glucocorticoids (prednisone): Bổ sung cortisol.
• Điều trị triệu chứng cấp tính: Truyền dịch, điều chỉnh điện giải, điều trị sốc.
• Quản lý stress: Tránh các yếu tố gây stress cho chó.

Bệnh lý đồng mắc và lưu ý trong điều trị

Bệnh lý Addison có thể đi kèm với một số bệnh tự miễn khác, chẳng hạn như:

• Viêm tuyến giáp tự miễn (Hashimoto’s thyroiditis)
• Thiếu máu tán huyết tự miễn (Immune Mediated Hemolysis Anemia -IMHA)
• Bệnh viêm ruột

Khi điều trị bệnh lý Addison, cần lưu ý đến khả năng tương tác thuốc giữa mineralocorticoids và glucocorticoids với các loại thuốc khác mà chó đang sử dụng. Ngoài ra, cần hướng dẫn chủ nuôi cách nhận biết các dấu hiệu của cơn suy thượng thận cấp và cách xử lý ban đầu.

Nguồn: 

Ettinger, S. J., & Feldman, E. C. (2017). Textbook of veterinary internal medicine (8th ed.). Elsevier Health Sciences.

Nelson, R. W., & Couto, C. G. (2014). Small animal internal medicine (5th ed.). Elsevier Health Sciences.

https://vcahospitals.com/know-your-pet/addisons-disease-in-dogs

Biên soạn: BSTY. Trần Vân Anh